CASSIS

CASSIS

apub Virg. Aen. l. 11. v. 775. ubi de Chloreo Cybeles Sacerdote,

Aureus ex humeris sonat arcus, et aurea vati

Cassida ----- -----

Et Statium, Theb. l. 9. v. 700.

---- ---- ---- Ast ubi pugnâ

Cassis anhela calet ----

galea est. Unde Cassis plebeia, apud Lucanum, l. 7. v. 586.

Illic plebeia contectus casside vultus,

Ignotusque hosti, etc.

quae insigni caret, ἄφαλος Graecis. Varie enim galeae cassidesque honestiorum militum ornabantur olim: et quidem corniculis praecipue, ac cristus. Veram enim cornuum similitudinem ex aere vel ferro in illis exprimi consuevisse, colligitur ex Plinio, l. 10. c. 43. Unde apud Varronem, de LL. l. 4. Comoediae Plautinae, in qua miles istiusmodi galeam gestans traducebatur, Corniculariae nomen; et Cornicularii appellati, in militia Romana antiaqua, milites honestiores, qui ab hoc cassidis parasemo sic appellati, beneficiarii ut plurimum erant Tribunorum aut Centurionum, uti discimus ex Valerio Max. l. 6. c. 1. ex. 11. Vide infra, ubi de Corniculis. Sed et cristatae fuêre non raro. Virg. Aen. l. 8. v. 620.

Terrihilem cristis galeam, flammasque vomentem.

Papinius de Hippomedonte, l. 4. Theb. v. 129.

---- ---- ---- Tremit aerea cassis

Ter niveâ scandcnte iuhâ.

Idem, Theb. l. 9. v. 107.

---- ---- Lycus excelsô terrore comantem

Perstrinxit galeam, etc.

Namque addere maiestatem cristas militi, iam olim serio observavit Polybius, ubi πτερίνῳ ςτεφάνῳ plumeâ coronâ, galeas ornari, agmine videl. pennarum, quod superne procumbens et in galeam ipsam eircumcirca fluctuans, orbe seu sertô illam plumeô incingebat: ex

eo vero; rectas eminere pinnas quasdam, puniceas, aut nigras, cubitali celsitudine, multas, paucas, pro lubitu gestantis, ait. Ad quem locum Claudianus, Consul. Honor. 4. alludens, cum casside maiorem et rutilum cristis, suum Principem inducit. Hinc de Minerva blandiore idem,

Ferratus lascivit apex, horrorque recessit

Martius et cristae placatô fulgure vernant,

Insolitisque docet galeam mitescere sertis, etc.

Vide quoque hîc passim, inprimis in vocibus Apex et Crista. Claudi autem omnino cassides Veterum consuevisse, ut ne videri quidem facies armatorum potuerint, docent Scriptores quamplures. Papinius iterum, Theb. l. 4. v. 20.

---- ---- galeis iuvat oscula clausis

Inserere.

Silius de Militibus Marcelli post pestilentiam, l. 14. v. 637.

tenuata iacendo

Et maciem galeis abscondunt ora, malusque,

Ne sit spes hosti, celatur casside pallo.

Vide quoque Alcimum Avitum, l. 5. et Sidonium, Panegyr. Anthemii, de Roma. Unde apud eundem Statium, Theb. l. 11. v. 373.

Solve genas, liceat vultus fortasse supremum

Cernere dilectos, et ad haec lamenta videre,

Anne fleas?

Naresque etiam galeis tectas, indicat iterum Sidonius, ibid.

Obtundit teneras circumdata fascia nares,

Ut galets cedant, etc.

Quam in rem vide plura apud Caspar. Barthium, Animadversion. ad Satitium d. l. Adversar. l. 22. c. 14. et supra Buccula, nec non infra in voce Cervellarium, Galea, Iusta, ubi de more eorum, qui primâ vice in Iustis decertabant, cassidem Foecialibus vel Heraldis, donativi locô offerendi, nisi prius in Torneamentis id ipsae fecissent.